Wat is oedeem?

Lymfoedeem betekent letterlijk: vochtophoping. Door een stoornis in het lymfstelsel is de afvoer van weefselvocht te gering en hoopt het vocht zich op in de huid en onderliggende weefsels. 
Het lymfstelsel maakt deel uit van ons lichamelijke reinigings- en afweersysteem.
Het bestaat uit een netwerk van lymfvaten en lymfklieren of lymfknopen. 
De lymfvaten nemen weefselvocht op, met daarin opgelost eiwitten, afvalstoffen en schadelijke deeltjes.
Via de lymfvaten komt het vocht in de lymfknopen of lymfklieren. Deze bevinden zich vooral in de liezen, oksels en de hals en ze werken als filters. Ze vernietigen schadelijke deeltjes en afvalstoffen.

Bij lymfoedeem is sprake van een zwelling, een vochtophoping in de huid en onderliggende weefsels. Ook een zwaar of vermoeid gevoel in arm of been, of een gevoel van spanning rondom pols, vingers, enkels, elleboog of knieën kan het gevolg zijn van lymfoedeem. Soms gaat dit gepaard met pijnklachten. 
Lymfoedeem geeft hinder en kan leiden tot ontstekingen (wondroos), gewrichtsklachten en huidklachten.

Wanneer ontstaat lymfoedeem?

De stoornis in het lymfsysteem kan zijn aangeboren (primair lymfoedeem), maar meestal treedt lymfoedeem op na een ernstige beschadiging van de lymfvaten of lymfklieren (secundair lymfoedeem). Veelal is deze beschadiging een gevolg van een borst- of prostaatoperatie of van bestraling

Wat is oedeemtherapie?

Om oedeem te verminderen en het lichaam te helpen het overtollige vocht te verwijderen, zijn verschillende behandelmethoden geschikt. Bij de totale behandeling past de therapeut vaak meerdere behandelmethoden toe. Tezamen vormen ze oedeemtherapie.

Bij lymfedrainage stimuleert de therapeut met een zacht pompende beweging van de handen op en rondom het oedeemgebied het fijne netwerk van de lymfevaten direct onder de huid. De lymfdrainage stimuleert de vochtopname door de lymfvaten en verhoogt de afvoer van weefselvocht.

Oedeem- en fibrosegrepen

Dit zijn speciale handgrepen waarmee de therapeut heel gericht de huid en het onderliggende weefsel behandelt. Met oedeemgrepen leidt de therapeut vocht door het weefsel naar een plaats waar het gemakkelijker wordt opgenomen. Met fibrosegrepen maakt de therapeut verhard weefsel (fibrose) soepeler.

Ambulante compressietherapie

Een combinatie van het zwachtelen van ledematen door de therapeut en bewegen door de patiënt ondersteunt de vochtafvoer.

Lymftaping

Bijvoorbeeld op de romp is het moeilijk om ambulante compressietherapie toe te passen. 
Dan maakt de therapeut gebruik van lymftaping. De tape trekt de huid een heel klein beetje omhoog, waardoor in de huid en de onderliggende weefsels meer ruimte komt voor het vocht om zich te verplaatsen. In combinatie met ademhalings- en beweegoefeningen verplaatst het vocht zich de gewenste kant op.

Zwachtelen

Na de stimulering van de vochtafvoer zwachtelt de therapeut de behandelde ledematen. De zwachtels helpen voorkomen dat het vocht terugvloeit naar net behandelde weefsels

Elastische kous

Ook de therapeutische elastische kous geeft tegendruk aan het vocht in de ledematen en zorgt voor het behoud van het verkregen resultaat.


Hoe lang duurt een behandeling

Een behandeling duurt gemiddeld 45 minuten. 
Een intensieve start (met 3 tot 5 maal per week) geeft de beste resultaten. Daarna kan de behandelfrequentie langzaam omlaag.
De totale behandelduur verschilt per persoon. Om de vooruitgang te kunnen bepalen, wordt de omvang van het oedeem regelmatig gemeten.

Wat kunt u zelf doen

Sport en beweging stimuleren de lymfvaten. Wandelen, zwemmen en gymnastiek (onder deskundige begeleiding) zijn zeer geschikt. Sporten die leiden tot overbelasting of sporten met veel plotselinge bewegingen (bijvoorbeeld squash) zijn af te raden. Ook vermijdt u liever zware en langdurige lichamelijke inspanning.
De therapeut legt u ook specifieke bewegings- en ademhalingsoefeningen uit die de afvoer van lymfvocht via de lymfvaten bevorderen.

Extreme kou en extreme warmte (denk ook aan zonnebrand) hebben een slechte invloed op lymfoedeem. Datzelfde geldt voor insectenbeten en knellende kleding.
Uw therapeut geeft graag nader advies.